2023 оны НҮБ-ын Ерөнхий Ассамблейн 78 дугаар чуулган удахгүй болох гэж буйтай холбогдуулан, Бүгд Найрамдах Хятад Улсын(Тайвань)-ий Гадаад Харилцааны Сайд Ү Жао Шиэ нь “Дэлхийн энх тайван болон Тайваний Нэгдсэн Үндэстний Байгууллага дах оролцооны төлөө нэгдэцгээе” буюу「Unite for Peace in the World and Taiwan's Inclusion in the UN」гарчиг бүхий нийтлэлийг Англи хэлээр хэвлэгдэн гардаг “UB POST” сонин, Монгол хэлээр хэвлэгдэн гардаг хамгийн олон уншигчидтай “Өдрийн сонин”, хамгийн том цахим мэдээллийн хэрэгсэл болох “News MN” вэбсайт дээр нийтэлж, Тайванийг НҮБ-д утга учиртай оролцоход дэмжлэг үзүүлэхийг Монголын нийгэмд хандан уриалав.
Дэлхийн энх тайван болон Тайваний Нэгдсэн Үндэстний Байгууллага дах оролцооны төлөө нэгдэцгээе—Бүгд Найрамдах Хятад Улсын(Тайвань)-ий Гадаад Харилцааны Сайд Ү Жао Шиэ
Нэгдсэн Үндэстний Байгууллагын дүрэмд “Олон улсын маргааныг энхийн замаар шийдвэрлэх” тухай тусгасан байдаг бөгөөд хүйтэн дайн дууссанаас хойш энэхүү зарчмыг баримтлан, дүрэм журамд суурилсан олон улсын дэг журмыг сахин хамгаалж, дэлхийн амгалан тайван байдлыг хадгалсаар ирсэн.
Дайны нөлөөгөөр үүссэн хүмүүнлэгийн хямрал, эдийн засгийн нөлөөлөл нь даяаршлын эрин үед хямрал зөвхөн өөрийн улсаар хязгаарлагдахгүй гэдгийг дэлхий дахинд сануулж байна. Тиймээс бид дэлхийн аюулгүй байдалд заналхийлж буй ижил төстэй заналхийлэл өөр хаана ч тохиолдохоос урьдчилан сэргийлэх нь зайлшгүй чухал юм. Ялангуяа ардчилсан Тайвань буюу 23 сая гаруй хүн амтай миний бахархал болсон эх орон маань Хятадын зүгээс үүсгэж буй асар их сорилттой тулгарсаар байна.
Хэдэн арван жилийн турш Тайваний ард түмэн Тайваний хоолойн энх тайван, тогтвортой байдлыг сахин хамгаалсаар ирсэн. Тайваний хоолойд энх тайван, тогтвортой байдлыг хадгалах явдал нь талуудын ашиг сонирхолд нийцнэ. Өдөр бүр дэлхийн чингэлэг тээврийн бараг тал орчим хувь нь Тайваний хоолойгоор дамжин өнгөрдөг төдийгүй Тайвань дэлхийн нийлүүлэлтийн сүлжээнд чухал үүрэг гүйцэтгэхээс гадна дэлхийн хэрэгцээт хагас дамжуулагчийн ихэнх хувийг үйлдвэрлэдэг.
Олон улсын хоёр болон олон талт форумын зүгээс гаргасан мэдэгдэлд Тайваний хоолойн энх тайван, тогтвортой байдлын дэлхийн аюулгүй байдалд чухал ач холбогдолтой болохыг онцлон тэмдэглэсээр байна. Нэгдсэн Үндэстний Байгууллага бол дэлхий нийтийн яриа хэлэлцээний хамгийн шилдэг платформ бөгөөд НҮБ-ын албан тушаалтнууд өнөөгийн тулгамдсан асуудлуудыг шийдвэрлэхийн тулд нийтлэг шийдэл, эв нэгдэл, хүлээцтэй байхыг байнга уриалдаг. Тайваньд эдгээр хүчин чармайлтад оролцох хүсэл, боломж аль аль нь бий.
Гэвч НҮБ-ын Ерөнхий Ассамблейн 2758 тоот тогтоолыг Хятад Улс буруу ташаа тайлбарласны улмаас Тайвань НҮБ-аас гадна орхигдон үлдсээр байна. Уг тогтоолд Тайванийг БНХАУ-ын нэг хэсэг гэж тунхагладаггүй, мөн БНХАУ-д Тайваний ард түмнийг НҮБ болон түүний төрөлжсөн байгууллагуудад төлөөлөх эрхийг олгоогүй байдаг. Харин ч эсрэгээрээ уг тогтоол нь гишүүн улс болох “Хятад Улс”-ыг хэн төлөөлөхийг л тодорхойлдог. Энэ нь 1971 онд тогтоол батлагдан гарахад олон улсын хамтын нийгэмлэг болон Хятад Улс хүлээн зөвшөөрсөн бодит баримт юм. Хятадын буруу ташаа тайлбар нь НҮБ-ын дүрэмд заасан үндсэн зарчимтай зөрчилдөж байгаа тул засаж залруулах нь зүйтэй юм.
Дэлхий дахинд тулгарч буй олон томоохон сорилтуудыг харгалзан НҮБ-ын Ерөнхий Ассамблейн 78-р чуулганы “Итгэлцлийг сэргээж, дэлхийн эв нэгдлийг дахин идэвхжүүлье” буюу “Rebuilding trust and reigniting global solidarity” сэдэв нь цаг үеэ олсон чухал асуудал юм. Тухайлбал НҮБ-ын “Тогтвортой хөгжлийн зорилтууд” (SDGs) нь энх тайван, хөгжил цэцэглэлтэд хүрэх нийтлэг зураг төсөл боловч хамгийн сүүлийн үеийн “Тогтвортой хөгжлийн зорилтууд”-ын тайлангаас харахад ТХЗ-ын зорилтуудын дөнгөж 12% нь сайн хэрэгжиж, 50% нь хоцрогдсон ба 30 гаруй хувь нь зогсонги байдалд орсон эсвэл ухарсан үзүүлэлттэй байна.
Дэлхий дахинд тулгарч буй сорилтуудыг шийдвэрлэх хялбар арга байхгүй ч яриа хэлэлцээ нь эхний чухал алхам юм. Нэгдсэн Үндэстний Байгууллага үнэхээр дэлхий нийтийн байгууллага болохын хувьд энэ замыг удирдан чиглүүлэх ёстой. Бид НҮБ-д хандан “Хэнийг ч орхигдуулахгүй байх” хэмээх зарчмаа баримталж, Тайванийг НҮБ-ын тогтолцоонд оролцуулахыг зөвшөөрч, дэлхий дахины хамтын ажиллагааг шаардаж буй асуудлуудын хэлэлцүүлгээс гадуур Тайванийг үлдээхгүй байхыг уриалж байна. НҮБ-ын зүгээс Тайваний ард иргэд болон сэтгүүлчийг холбогдох уулзалтад оролцож, сурвалжилга мэдээлэл хийхийг зөвшөөрч, Тогтвортой хөгжлийн зорилтуудыг хэрэгжүүлэхэд туслах уулзалт, механизм дах Тайваний утга учиртай оролцоог дэмжих нь сайн эхлэл болж чадах билээ.
Тайваньд НҮБ-ын тогтолцоонд утга учиртай оролцохыг зөвшөөрснөөр дэлхий дахинд тулгамдаж буй асуудлыг шийдвэрлэхэд тус дөхөм болохын зэрэгцээ ирээдүйд дэлхий дахинаа аюул заналхийлэл учрах үед Нэгдсэн Үндэстний Байгууллага эвлэлдэн нэгдэж, дэлхийн энх тайвныг хамгаалах шийдвэр гаргах болно. Эв нэгдэл бол хүч чадал бөгөөд одоо энэхүү үнэнийг хэрэгжүүлж, Тайванийг хүлээн зөвшөөрөх цаг болжээ.
